Irak’ın Diyala İli’nde yapılan bir arkeolojik araştırma, antik kanatların üç farklı kümesini tespit etti. Kanat, aynı zamanda kārīz olarak da bilinir, bu yapılar suyu uzun mesafeler boyunca, özellikle sıcak ve kuru iklimlerde, buharlaşma kaybı olmadan bir su kaynağından veya su kuyusundan taşıyan bir sistemdir.
Kanatlar, suyu taşıyan hafif eğimli bir tünel ile bağlantılı, kuyulara benzeyen dikey şaftlar dizisi kullanır. Bu sistemler, yeraltı suyunu büyük miktarlarda yüzeye taşımak için pompalara ihtiyaç duymadan etkin bir şekilde taşır.
Su, yer çekimi yardımıyla doğal olarak aşağı doğru akar ve kanatın son noktası, başlangıç noktasından daha düşük bir seviyede konumlandırılır. Kanat henüz yerin altındayken, su su kuyuları veya hayvan gücüyle çalışan Fars kuyuları aracılığıyla yüzeye çekilir.
Bazı kanatlar, kirletilmeye ve buharlaşmaya karşı korunmak için yüzeyin altında kalan, kariz olarak bilinen daha küçük kanalların yeraltı ağına bölünmüş durumdadır. Bu yapılar, kanatlar gibi işlev görerek, suyun yüzey altında kalmasını sağlar. Bazı durumlarda, bir kanattan gelen su, genellikle gündüz kullanımı için gece akışının saklandığı bir rezervuarda depolanır.
Kanat teknolojisi ilk olarak yaklaşık 3.000 yıl önce antik İran’da ortaya çıkmış ve zamanla batıya ve doğuya yayılmıştır.
Diyala İli’nde yapılan yakın tarihli bir araştırma, Jalulaa ve Kortaba bölgeleri arasında uzanan üç kanat kümesi keşfetti. İlk çalışmalar, kümeleri MS 1000 yıllarına, bölgenin bazı kısımlarının bir dizi küçük İran emirliği tarafından yönetildiği “İran Arası Dönemi” olarak bilinen bir döneme tarihliyor.
İlk küme, yanında 10 metre derinliğinde bir su kanalına bağlı, doğrusal bir hizada 25 kuyudan oluşur. İkinci küme de 25 kuyudan oluşmakta ve 13 km uzunluğundaki el yapımı bir kanala bağlanmaktadır, üçüncü küme ise her iki yanda kazılan su kanallarına bağlı 9 kuyudan meydana gelmektedir.
Yorum Yok