Osmanlı İmparatorluğu Karışık Sorular

18. yüzyıldaki reformlar, Osmanlı Devleti’ni Avrupa’nın askeri ve idari düzenine uyumlu hale getirmek amacıyla yapılmıştır.

Takvim-i Vekayi, Osmanlı Devleti’nin ilk resmi gazetesi olup 1831 yılında yayımlanmıştır.

Osmanlı eyalet sistemi, merkezden atanan beylerbeyiler tarafından yönetiliyordu.

Osmanlı-Safevî mücadelesinin temel nedeni, Osmanlı’nın Doğu Anadolu ve İran topraklarını hâkimiyet altına alma isteğidir.

Osmanlı-Fransa ilişkileri, Habsburglara karşı ortak hareket etme politikasına dayanıyordu.

Osmanlılar, fethettikleri bölgelerde iskân politikası ile kalıcı hale gelmiştir.

Islahat Fermanı (1856), özellikle gayrimüslimlerin haklarını genişletmeye yönelik düzenlemeler içermektedir.

II. Mehmed, divan teşkilatını kaldırmamış, aksine güçlendirmiştir.

IV. Mustafa, Kabakçı Mustafa İsyanı sonucunda tahta çıkmış ve reform hareketlerine son vermiştir.

1856 Islahat Fermanı, Kırım Savaşı sonrası imzalanan Paris Antlaşması’nın bir sonucu olarak ilan edilmiştir.

1856-1871 dönemi, Osmanlı Devleti’nin ekonomik bağımsızlığını kaybetmesine neden olan süreçlerden biridir.

Köprülü Mehmed Paşa, sadrazam olmadan önce yönetimde bağımsız hareket edebilme şartını istemiştir.

Kanun-i Esasi, Osmanlı Devleti’nde anayasal düzenin kurulmasını sağlayan ilk belgedir.

Sened-i İttifak (1808), Osmanlı merkezi otoritesini güçlendirme çabasıdır ve ayanlarla yapılan bir anlaşmadır.

Kanunî Sultan Süleyman döneminde Osmanlıların Avrupa’daki en büyük rakibi Habsburg Hanedanı idi.

Balta Limanı Antlaşması (1838), İngiltere ile imzalanmış olup Osmanlı Devleti’nin ekonomik bağımsızlığını büyük ölçüde sınırlandırmıştır.

Tanzimat Fermanı’nın temel amacı, Osmanlı merkeziyetçiliğini güçlendirmek ve Avrupa devletlerinin desteğini almaktı.

Kutsal İttifak içinde Avusturya, Lehistan, Venedik ve Rusya bulunurken, Fransa bu ittifaka katılmamıştır.

Cem Sultan Olayı, Osmanlı’nın Batı karşısında diplomatik olarak zayıf kalmasına yol açmıştır.

III. Selim, Osmanlı ordusunu Avrupa tarzında modernleştirmek için Nizam-ı Cedid adlı yeni bir ordu kurmuştur.

Meşrutiyet’in ilanı, Osmanlı iç ve dış baskılar nedeniyle gerçekleştirilmiştir ve anayasal yönetime geçişin ilk adımı olmuştur.

Islahat Fermanı en çok gayrimüslim toplulukları etkilemiş, bu gruba yeni haklar ve özgürlükler tanınmıştır.

Osmanlı’da devlet eliyle yapılan en önemli sosyal değişim hareketlerinden biri Mecelle’nin hazırlanmasıdır. Mecelle, Osmanlı Devleti’nin ilk medeni kanunu olup modern hukuk sistemine geçişin bir adımıdır.

Karlofça Antlaşması ile Macaristan, Podolya, Mora ve Erdel kaybedilmiş, ancak Kırım Osmanlı hâkimiyetinde kalmıştır.

Kanun-i Esasi (1876), II. Abdülhamid döneminde ilan edilmiştir.

Osmanlı taşra teşkilatı merkezi ve yarı özerk yönetim esasına göre düzenlenmiştir.

Âlî Paşa’nın ölümünden sonra Osmanlı yönetiminde muhafazakâr bürokrasi güç kazanmıştır.

1739 Belgrad Antlaşması, Osmanlı’nın Karadeniz’in Osmanlı hâkimiyetinde kalmasını sağlamıştır.

Mekteb-i Sultani, Osmanlı’da modern lise eğitimi veren okullardan biridir.

Osmanlı ordusu, Avrupa’daki modern askeri yapılar karşısında yetersiz kaldığı için reform ihtiyacı doğmuştur.

Sultan Abdülaziz’in tahttan indirilmesine Genç Osmanlılar (Jön Türkler) hareketi destek vermiştir.

II. Murad, Balkanlardaki Osmanlı varlığını kalıcı kılmak için iskân politikası uygulamıştır.

Sultan Abdülaziz’in tahttan indirilmesi sonrası en önemli siyasi gelişme, I. Meşrutiyet’in ilan edilmesi olmuştur.

Kapıkulu askerleri devşirme sistemine dayalı olup padişaha doğrudan bağlıydı.

Osmanlı-Habsburg mücadelesinin temelinde Macaristan üzerindeki hâkimiyet mücadelesi yatıyordu.

Kanun-i Esasi ile Osmanlı Devleti anayasal düzene geçmiştir, ancak padişahın yetkileri devam etmiştir.

Uzun Barış Dönemi boyunca Osmanlı-Fransa ittifakı devam etmiştir.

Âlî Paşa’nın ölümüyle reform yanlısı bürokratlar yönetimden uzaklaştırılmış ve Tanzimat reformları yavaşlamıştır.

Mercidabık ve Ridaniye Savaşları, Memlükler ile Osmanlılar arasında yapılmıştır.

Osmanlı Devleti, 1739-1789 yılları arasında merkezi otoritenin zayıflaması ve isyanların artmasıyla büyük iç sorunlar yaşamıştır.

Osmanlı-Safevî mücadelesi, 16. yüzyıl boyunca Osmanlı Devleti ile Safevîler arasında büyük çatışmalara sahne olmuştur. Yavuz Sultan Selim'in 1514'teki Çaldıran Zaferi ve Kanuni Sultan Süleyman dönemindeki seferler sonucunda Osmanlılar, Doğu Anadolu ve Azerbaycan üzerinde önemli bir üstünlük kurmuştur.

Bu mücadele, 1555 yılında imzalanan Amasya Antlaşması ile Osmanlı Devleti lehine sonuçlanmıştır. Antlaşmaya göre; Doğu Anadolu, Tebriz ve Irak Osmanlı hâkimiyetinde kalırken, Safevîler İran'da varlıklarını sürdürmüştür. Bu antlaşma, Osmanlı-Safevî ilişkilerinde ilk resmi barış anlaşması olma özelliğini taşır ve Osmanlıların Doğu Anadolu'daki üstünlüğünü pekiştirmiştir.

Osmanlılar, Safevî yayılmasını durdurmak ve Anadolu'da siyasi birliği sağlamak için mücadele etmiştir.

II. Mehmed, İstanbul’un fethi sırasında Cenevizlilerle ittifak kurmamıştır.

19. yüzyılda Osmanlı Devleti’nde vatandaşlık kavramı gelişmiş, bireylerin devletle olan ilişkisi şekillenmeye başlamıştır.

Osmanlı Devleti'nde boykot ve işçi hareketleri en çok II. Meşrutiyet Dönemi’nde görülmüştür.

I. Bayezid, merkeziyetçiliği güçlendirmek için tımar sistemini kaldırmamış, aksine geliştirmiştir.

Osmanlı Devleti’nde ilk modern bütçe II. Mahmud döneminde hazırlanmıştır.

İlmiye sınıfı eğitim, adalet ve dini işlerden sorumluydu.

1821-1830 yılları arasında Osmanlı'da Yeniçeri Ocağı henüz kaldırılmamıştır, bu nedenle bu reform sürecin bir parçası değildir.

Osmanlılar, Hint Okyanusu’ndaki faaliyetleri ile Portekiz’in bölgedeki etkisini kırmayı amaçlamıştır.

İstanbul’un fethi Avrupa’nın doğu ticaret yollarını kaybetmesine neden olmuş, bu da Coğrafi Keşifler’i hızlandırmıştır.

Osmanlı, Orta Avrupa’da güç kazanmak amacıyla Habsburglarla savaşmıştır.

İstanbul’un fethi sonrası Müslüman olmayanlar zorla göç ettirilmemiş, aksine farklı gruplarla iskân edilmiştir.

Kanunî Sultan Süleyman döneminde Viyana fethedilememiştir.

Tunus’un işgali sırasında Osmanlı Devleti’nin askeri ve diplomatik gücünün yetersizliği nedeniyle müdahale edememiştir.

Maliye teşkilatının temel görevi devletin gelir ve giderlerini düzenlemektir.

1514 Çaldıran Savaşı, Yavuz Sultan Selim döneminde Safevîler’e karşı kazanılmıştır.

Tanzimat ve Islahat Fermanları sonrası Osmanlı’da Avrupa tarzı eğitim kurumları açılmıştır.

Tanzimat Fermanı (1839), Sultan Abdülmecid döneminde ilan edilmiştir.

Osmanlı Devleti, Fransa’nın 1798 Mısır Seferi’ne karşı İngiltere, Rusya ve Avusturya ile ittifak yaparak Avrupa devletleriyle ilk kez doğrudan askeri ittifak kurmuştur.

IV. Murad, 1623 yılında tahta çıkmıştır, bu nedenle 1566-1593 yılları arasında hükümdar olmamıştır.

1830-1839 yılları arasındaki reformların amacı, Osmanlı Devleti'ni Avrupa’daki gelişmelere uyumlu hale getirmekti.

Yıldız Bürokrasisi doğrudan padişaha bağlıyken, Bab-ı Âli sadrazam ve devlet görevlileri tarafından yönetiliyordu.

Son Zaferler Dönemi olarak adlandırılan süreçte Osmanlı, Karadeniz’deki üstünlüğünü korumuştur.

1739 Belgrad Antlaşması ile uzun süren barış dönemi, 1768-1774 Osmanlı-Rus Savaşı ile sona ermiştir.

Osmanlı Devleti, I. Dünya Savaşı’na girerek kaybettiği toprakları geri alma amacını gütmüştür.

Yeni Osmanlılar hareketi, Osmanlı’da meşruti bir yönetim getirilmesini savunan reform yanlısı bir harekettir.

Devşirme sistemi kaldırılmamış, ancak zaman içinde bozulmaya başlamıştır.

Osmanlı merkezi teşkilatının en önemli unsurlarından biri Divan-ı Hümayun’dur.

Berlin Kongresi, Rusya’nın Osmanlı üzerindeki aşırı etkisini dengelemek için toplanmıştır.

Küçük Kaynarca Antlaşması ile Osmanlı Devleti, Kırım’ı kaybetmiştir ve bu durum, Rusya’nın Karadeniz’de güçlenmesini sağlamıştır.

Sultan Abdülaziz, ekonomik kriz ve artan devlet borçları nedeniyle tahttan indirilmiştir.

Kabakçı Mustafa İsyanı (1807), III. Selim’in tahttan indirilmesine yol açmıştır.

Tanzimat Dönemi’nde rüştiyeler açılmış, Maarif Nezareti (Eğitim Bakanlığı) kurulmuştur.

Osmanlı Devleti, Kuzey Afrika’da idari kontrolünü zayıflattığı için bölgeye Avrupa devletleri tarafından müdahale edilmiştir.

Osmanlı vergilendirme sisteminde en yaygın vergi türü tarımsal üretim üzerinden alınan öşür vergisidir.

Navarin Olayı (1827), Osmanlı donanmasının büyük ölçüde tahrip edilmesine neden olmuş ve Osmanlı’nın deniz gücünü zayıflatmıştır.

Sultan Abdülaziz, merkeziyetçi ve otoriter bir yönetim anlayışı benimsemiştir.

Osmanlı vergi sisteminin temelinde tımar sistemine bağlı öşür (tarım ürünlerinden alınan vergi) bulunuyordu.

Osmanlı Devleti’nde idari reformlar, merkezi otoriteyi güçlendirmek ve yönetimde modernleşmeyi sağlamak amacıyla yapılmıştır.

Osmanlı’da ilk özel gazete olan Tercüman-ı Ahval, 1860 yılında yayımlanmıştır.

Berlin Antlaşması ile Osmanlı Devleti, Balkanlar’da önemli toprak kayıpları yaşamıştır.

Osmanlı Devleti'nde Batılılaşma hamleleri, III. Selim döneminde (1789-1807) kurumsal bir nitelik kazanmıştır. Bu dönemde, Nizam-ı Cedid adıyla bilinen kapsamlı reform hareketleri başlatılmıştır.

1593-1623 yılları arasındaki iç karışıklıklar "Büyük Buhran" olarak adlandırılmıştır.

Osmanlı Devleti, Küçük Kaynarca Antlaşması’nda ilk kez savaş tazminatı ödemeyi kabul etmiş ve bu Rusya’nın önemli bir diplomatik başarısı olmuştur.

Osmanlı Devleti, Rum İsyanı’nı bastırmak için en büyük desteği Mısır Valisi Kavalalı Mehmet Ali Paşa’dan almıştır.

Osmanlı Beyliği’nin kuruluşunda Türkmen göçleri, askeri güçlenme ve gaza politikası etkili olmuştur.

1828-1829 Osmanlı-Rus Savaşı Edirne Antlaşması ile sona ermiştir.

1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı (93 Harbi), Osmanlı Devleti’nin büyük kayıplar vermesine ve meşrutiyetin askıya alınmasına neden olmuştur.

Osmanlı Devleti için en zorlu cephelerden biri, İngilizlerin desteklediği Arap isyanları nedeniyle büyük kayıplar verilen Hicaz-Yemen Cephesi olmuştur.

Osmanlı Devleti'nde yönetim ve saray teşkilatının merkezi Topkapı Sarayı’dır.

III. Mustafa Dönemi'nde Osmanlı’nın kara ve deniz ordusunun modernizasyonu için önemli reformlar yapılmıştır.

Osmanlı Devleti'nin merkezi otoritesinin zayıflaması ve askeri reformların yetersiz olması, savaşın Osmanlı açısından başarısızlıkla sonuçlanmasına neden olmuştur.

Ayestefanos Antlaşması, Osmanlı Devleti’nin Balkanlar’daki gücünü ciddi şekilde zayıflatmıştır.

Anadolu Islahatı, Osmanlı Devleti’nin doğu ve güneydoğusundaki yönetim ve güvenlik sorunlarını çözmeye yönelik bir reform hareketidir.

Osmanlı Devleti, 19. yüzyılda iktisadi modernleşme sürecinde Avrupa ile ekonomik ilişkilerini artırarak serbest piyasa sistemine uyum sağlamaya çalışmıştır.

Köprülü Mehmed Paşa döneminde Osmanlı-Venedik Savaşı (1645-1669) yaşanmıştır.

Sanayileşme sürecinin başlaması, Osmanlı Devleti'nde işçi hareketlerinin artmasına neden olmuştur.

Islahat Fermanı, Osmanlı Devleti’nin Paris Antlaşması’nda Avrupalı devletlerin desteğini kazanma amacıyla ilan edilmiştir.

Devlet eliyle yapılan zorunlu sosyal değişimler, merkezi otoriteyi güçlendirme ve modernleşmeyi hızlandırma amacı taşımıştır.

Hilafet makamı, Yavuz Sultan Selim’in Memlükleri yıkması sonrası Osmanlılara geçmiştir.

Fransa ve İtalya, Osmanlı’nın Kuzey Afrika’daki topraklarını işgal eden başlıca devletlerdir.

III. Mustafa, özellikle askeri modernizasyon çabalarıyla Osmanlı reform sürecinde önemli bir yere sahiptir.

İlk modern askeri reformlar I. Mahmud döneminde başlamış, ancak en sistemli reformlar III. Selim tarafından gerçekleştirilmiştir.

Tanzimat ve Islahat Fermanlarının ortak amacı, Osmanlı Devleti’nde modern hukuk ve yönetim sistemini oluşturmaktır.

I. Dünya Savaşı sırasında yapılan gizli antlaşmalar, Osmanlı topraklarını paylaşmak amacıyla yapılmıştır.

Balkanlar’daki Osmanlı egemenliği, 1912-1913 Balkan Savaşları ile büyük ölçüde sona ermiştir.

Sultan Abdülaziz döneminde devlet, aşırı harcamalar nedeniyle ekonomik krize girmiştir.

Sened-i İttifak (1808), Osmanlı Devleti’nde merkezi yönetimi güçlendirme çabalarının bir sonucu olarak ortaya çıkmıştır.

Tanzimat ve Islahat Fermanları sonrası Osmanlı Devleti’nde toplumsal yapı hızla değişmiştir.

III. Selim’in tahta çıkışı (1789) ve reform hareketlerinin başlaması, Osmanlı’nın yeni bir döneme girdiğini göstermiştir.

1871-1876 yılları arasında Osmanlı Devleti'nde en önemli iç siyasi gelişme Sultan Abdülaziz’in tahttan indirilmesidir.

Küçük Kaynarca Antlaşması ile Osmanlı Devleti, Kırım’ın bağımsızlığını kabul etmek zorunda kalmıştır.

Sultan Abdülaziz döneminde Osmanlı donanması Avrupa’nın en güçlü donanmalarından biri haline gelmiştir.

Osmanlıların Kuzey Steplerindeki en önemli müttefiki Kırım Hanlığı idi.

Nizam-ı Cedid, Osmanlı Devleti’nin merkezi otoritesini güçlendirmek için kurulmuş bir askeri reform hareketidir.

Osmanlı’nın Fransa’nın Mısır Seferi’ne karşı kurduğu ittifakta Fransa’nın kendisi yer almamaktadır.

Vakıf müessesesi, Osmanlı'da kamu hizmetlerini finanse etmek ve sosyal yardımları artırmak amacıyla kurulmuştur.

Osmanlı Devleti'nde Uzun Barış Dönemi, 26 Ocak 1699 tarihinde imzalanan Karlofça Antlaşması ile başlamıştır. Bu antlaşma, Osmanlı İmparatorluğu'nun batıda büyük çapta toprak kaybettiği ilk antlaşma olup, yaklaşık 14 yıl süren bir barış dönemini başlatmıştır.

Tanzimat Fermanı ile padişahın yetkileri tamamen kaldırılmamış, ancak hukukun üstünlüğü ilkesi vurgulanmıştır.

Boğdan Meselesi, Osmanlı ile Lehistan ilişkilerini gerginleştirmiş ancak Memlüklerle doğrudan bağlantılı değildir.

Matbaanın yaygınlaşması ve gazetelerin çıkmaya başlaması Osmanlı’da basın ve kamuoyunun gelişmesini sağlamıştır.

93 Harbi sonucunda Osmanlı Devleti, Rusya ile Ayestefanos Antlaşması’nı imzalamıştır.

Ahilik Teşkilatı, Osmanlı yönetim sisteminin doğrudan merkezi otoritesine katkı sağlamayan bir yapıdır.

1402 Ankara Savaşı sonrası I. Bayezid'in Timur'a esir düşmesiyle Fetret Devri başlamıştır.

Kanun-i Esasi (1876), Osmanlı Devleti’nin ilk anayasasıdır ve Birinci Meşrutiyet döneminde yürürlüğe girmiştir.

1533 İstanbul Antlaşması, Avusturya Arşidükü’nün Osmanlı Sadrazamı'na denk kabul edilmesiyle sonuçlanmıştır.

Kapıkulu askerleri, sadece savaş zamanında değil, barış zamanında da görev yaparlardı.

Tımar sistemi, tarımsal üretimi artırarak askeri güç oluşturmayı hedefliyordu.

Preveze Deniz Savaşı, Osmanlıların Akdeniz’de kesin üstünlük kurmasını sağlamıştır.

II. Meşrutiyet sonrası yaşanan en büyük kriz 31 Mart Vakası’dır (1909).

Nizam-ı Cedid ordusu, Osmanlı’da modern askeri reformların temelini atmıştır.

1856 Islahat Fermanı, Osmanlı Devleti’nde gayrimüslimlere eşit haklar tanıyan en önemli reformlardan biridir.

II. Mahmud döneminde eğitimde modernleşme hız kazanmış ve medreselere alternatif okullar açılmıştır.

Osmanlı ordusunun lojistik yetersizlikleri Viyana Kuşatması’nın başarısız olmasına neden olmuştur.

Divan-ı Hümayun’un başkanı resmen padişah olup, sadrazam ise toplantıları yönetirdi.

İstanbul’un fethi Osmanlı Devleti’ni imparatorluk haline getirmiştir.

Köprülü Mehmed Paşa, Osmanlı yönetimini merkezîleştirme ve rüşveti azaltma çalışmaları yapmıştır.

Tanzimat Dönemi, Osmanlı hukuk sistemini modernleştirmeye ve anayasal düzene geçişi başlatmaya yönelik reformlarla ön plana çıkmıştır.

Celali isyanlarının bastırılması, merkezi yönetimi güçlendirme çabalarının önemli bir parçasıdır.

Bu antlaşma Osmanlı ekonomisini Avrupa’ya bağımlı hale getirmiştir, çünkü yerli sanayi Avrupalı tüccarlarla rekabet edemez hale gelmiştir.

Çanakkale Savaşı, Osmanlı Devleti’nin I. Dünya Savaşı’ndaki en büyük zaferidir.

II. Abdülhamid’in dış politikası İslamcılık (Pan-İslamizm) üzerine kuruluydu.

Karlofça Antlaşması Rusya ile değil, Avusturya, Venedik ve Lehistan ile imzalanmıştır.

Tanzimat sonrası Osmanlı Devleti’nde vilayet sistemi getirilerek idari yapı modernize edilmiştir.

Lale Devri, 1730’daki Patrona Halil İsyanı ile sona ermiştir.

Osmanlı basınının gelişiminde Tanzimat reformları ve matbaanın yaygınlaşması etkili olmuştur.

1590 Ferhat Paşa Antlaşması, Osmanlı’nın Gürcistan ve Ermenistan’ı Safevîlerden aldığı bir antlaşmadır.

Osmanlı Devleti, Avrupa tarzı modern ordu sistemine geçiş yaparak eğitim reformları gerçekleştirmiştir.

II. Meşrutiyet, Jön Türklerin baskısıyla ve anayasal yönetimin yeniden sağlanması amacıyla ilan edilmiştir.

Büyük Buhran Dönemi’nde Osmanlı ekonomisi ciddi bir enflasyon sürecine girmiştir.

Sultan Abdülaziz’in tahttan indirilmesinin ardından Osmanlı tahtına V. Murad çıkmıştır.

Osmanlı Devleti, Balkanlardaki ulusların bağımsızlık taleplerini karşılayamadığı için büyük sorunlar yaşamıştır.

Rum İsyanı (1821), Yunan bağımsızlık hareketinin bir parçasıdır ve Avrupa devletleri tarafından desteklenmiştir.

Osmanlı taşra teşkilatının en önemli birimi eyaletlerdir, çünkü Osmanlı Devleti taşrada eyalet sistemi ile yönetiliyordu.

II. Abdülhamid özellikle Rusya’nın Osmanlı üzerindeki baskısını dengelemek için İslam dünyasını birleştirme çabası içindeydi.

Küçük Kaynarca Antlaşması, Rusya’nın Osmanlı’nın iç işlerine karışma hakkını elde etmesi gibi uzun vadeli bir sonuç doğurmuştur.

Osmanlı Devleti’nin iktisadi ve mali reformları, Avrupa ekonomisi ile rekabet edebilmek ve Osmanlı ekonomisini modernize etmek amacıyla yapılmıştır.

Çeşme Baskını (1770), Rus donanması tarafından Osmanlı donanmasına büyük bir darbe vurulan deniz savaşıdır.

Kapıkulu İsyanları, özellikle Yeniçeriler tarafından çıkarılmıştır.